Hatice BODUR, 1 Pınar BORMAN, 2 Betül ALPER, 1 Dilek KESKİN1

Anahtar Kelimeler: Ankilozan spondilit, romatoid artrit, çalışma yetersizliği

Özet

Amaç: Bu çalışmada romatoid artrit (RA) ve ankilozan spondilitli (AS) hastalarda çalışma durumu belirlendi ve karşılaştırıldı, aynı zamanda çalışma yetersizliği ile ilişkili faktörler tanımlandı.

Hastalar ve yöntemler: Kırk dokuz RA'lı (18 erkek, 31 kadın; ort. yaş 46.6±12.6 yıl) ve 54 AS'li hasta (43 erkek, 11 kadın; ort. yaş 35.9±9.2 yıl) çalışmaya dahil edildi. Demografik ve hastalıkla ilişkili değişkenler kaydedildi. Hastalık aktivitesinin ve fonksiyonel durumun belirlenmesi için AS'li hastalarda Hastalık Aktivitesi Skoru 28 (DAS28) ve Sağlık Değerlendirme Anketi (SDA), RA'lı hastalarda Bath Ankilozan Spondilit Hastalık Aktivite İndeksi (BASDAİ) ve Bath Ankilozan Spondilit Fonksiyonel İndeksi (BASFİ) kullanıldı. Yaşam kalitesi (YK), yaşam doyumu, depresyon ve anksiyetenin belirlenmesi için sırasıyla Short Form-36 (SF-36), Yaşam Doyum Ölçeği (YDÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Hamilton Anksiyete Ölçeği (HAÖ) kullanıldı. Her iki hasta grubunda iş özürlülük oranı ve ilişkili faktörler değerlendirildi.

Bulgular: Hasta grupları arasında yaş ortalaması, hastalık başlangıç yaşı, eğitim düzeyi ve cinsiyet açısından farklılık mevcutken, SF-36 ile belirlenen aktif faz yanıtı, ağrı, YDÖ, BDÖ ve YK seviyeleri benzerdi. AS'li hastaların %46.2'sinin ve RA'lı hastaların %22.4'ünün maaşlı işi vardı. AS'li hastaların 23'ü (%42.5) RA'lı hastaların ise 16'sının (%32.6) çalışma yetersizliği vardı. Ankilozan spondilitli grupta görsel analog ölçekle (GAÖ) belirlenen ağrı, Bath Ankilozan Spondilit Radyoloji İndeksi (BASRİ) ve Bath Ankilozan Spondilit Metroloji İndeksi (BASMİ) skorları çalışma yetersizliği olan ve olmayan hastalar arasında istatistiksel olarak farklı iken, ortalama hastalık başlangıç yaşı, GAÖ ile belirlenen ağrı, SDA ve C-reaktif protein düzeyleri çalışma yetersizliği olan ve olmayan RA'lı hastalar arasında istatistiksel olarak farklıydı. Sağlık değerlendirme anketi ve BASMİ'nin sırasıyla RA ve AS'li gruplarda çalışma yetersizliği konusunda en iyi öngörü sağlayan faktörler olduğu bulundu.

Sonuç: Sonuç olarak, çalışmamızın bulguları RA ve AS'li hastalarda fonksiyonel durum ve metrolojik sınırlılıklara ilişkili olarak daha yüksek oranda çalışma yetersizliği olduğunu işaret etmektedir.