İdris Dayan1, Canan Tıkız2, Fatma Taneli3, Cevval Ulman3, Gürol Ulutaş3, Çiğdem Tüzün2

Anahtar Kelimeler: Romatoid artrit, anti-CCP, ortak epitop, HLA-DR1

Özet

Amaç: HLA DRB1 ortak epitop alelleri romatoid artritin (RA) en belirgin genetik risk faktörü olup, sınıf 2 HLA molekülünün peptid sunan bölümünde bir amino asit dizilimi tarafından kodlanmaktadır Son zamanlarda bu ortak epitop alellerinin RA'lı hastalarda sitrüllenmiş proteinlere karşı antikorların gelişimi için bir risk faktörü olabileceği öne sürülmektedir. Bu çalışmada Türk toplumundaki RA'lı hastalarda siklik sitrüline peptid antikorları (anti-CCP) pozitifliğinin HLA-DRB1 allellerinin taşıdığı ortak epitopla olan ilişkisi araştırılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Çalışmaya kliniğimizde yeni tanı konulmuş ya da tedavi altında olan 60 RA'lı hasta dahil edildi. Kontrol grubunu ise 60 sağlıklı gönüllü oluşturdu. RA'lı hastalarda anti-CCP düzeyleri enzim-bağımlı immunosorbent ölçüm metoduyla, HLA-DRB1 tiplemeleri ve OE ölçümü polimeraz zincir reaksiyonu yöntemi ile araştırıldı. Sağlıklı gönüllülerde ise sadece anti-CCP düzeyleri ölçüldü.

Bulgular: Romatoid artritli hastalarda OE pozitifliği %50 olarak saptandı ve bu hastaların %30'u çift kopya OE taşıyordu. Anti-CCP pozitifliği RA'lı hastalarda %73.3 iken, kontrol grubunda bu oran %0 olarak saptandı. OE varlığının anti-CCP pozitifliğini arttırdığı (OR=4.3, %95 [CI], P=0.04 ) ve anti-CCP pozitifliği ile RF pozitifliği arasında anlamlı bir ilişkisi olduğu gözlendi (OR=5.3, %95 [CI] P<0.05).

Sonuç: Çalışmamızda Türk RA'lı hastalarda OE taşıyan HLA-DRB1 genlerinin anti-CCP üretimiyle anlamlı ilişkisi olduğu ve anti-CCP'nin RA için tanısal duyarlılık ve özgüllüğünün sırasıyla %73.3 ve %100 olduğu saptanmıştır. (Turk J Rheumatol 2010; 25: 12-8)