Serpil Bulut1, Recep Özmerdivenli2, Ayhan Kamanlı3, Tahir Kurtuluş Yoldaş1, Kürşat Karacabey4 Cemal Gündoğdu4

1Fırat Üniversitesi Tıp Fak Nöroloji Anabilim Dalı
2Fırat Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
3Fırat Üniversitesi Tıp Fak. F. T.R. Anabilim Dalı
4Fırat Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

Anahtar Kelimeler: H-refleks, T-refleks, egzersiz

Özet

Elektrofizyoloji laboratuvarlarında proksimal segmentlerinin klasik sinir iletim çalışması teknikleriyle değerlendirilmesi yeterli olmamaktadır. Bu çalışmada düzenli sportif faaliyetlerin H-refleks ve T-refleks latans ve amplitödünû etkileyen bir değişken olup olmadığı araştırıldı. Bu amaçla ortalama 8.73 ± 4.45 yıldır spor yapmakta olan 20 öğrenci (10 futbolcu ve 10 voleybolcu) ile spor yapmayan 20 öğrencinin 80 alt ekstremitesinde H-refleks ve T-refleks latans ve amplitüdleri, uygun koşullar sağlanarak ölçüldü. Çalışma grubunun H-refleks amplitüdü 3.71 ±1.6 mV, latansı 27.98±2.16 ms, kontrol grubunun H-refleks amplitüdü 6.83±2.23 mV, latansı 27.69+2.0 ms bulundu. Gruplar arasında H-refleks latans ortalaması açısından fark gözlenmedi (p>0.05). Spor yapmayanlarda amplitüdün yaklaşık iki kat daha büyük olduğu ve gruplar arası farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu gözlendi (p<0.05). Çalışma grubunun ortalama T-refleks amplitüdü 3.78±1.99 mV, latansı 32.08±2.04 ms iken kontrol grubunda amplitüd 4.31 ±1.43 mV, latansı 31.52±2.27 ms bulundu. Spor yapmayanlarda amplitüd daha büyük olmakla birlikte, iki grup arasında T-refleks amplitüd ve latans ortalamaları farklı bulunmadı. (p>0.05). Çalışma grubu spor tipine göre karşılaştırıldığında futbolcular ve voleybolcuların H-refleks ve T-refleks verileri arasında fark bulunmadı (p>0.05).

Sonuç olarak antrenmanlı kastan elde edilen H-refleks amplitüdünün antrenmansız kasa göre daha küçük bulunması tip la lifleri tarafından uyarılan motor nöron sayısının azlığına bağlı olabilir. Bu da spor yapanlarda tip la eksitatör afferentlerin ara motornöronlar üzerindeki etkisinin az olmasından kaynaklanabilir. Bu nedenle refleks testlerin değerlendirilmesinde amplitüdü etkileyen değişkenler arasında kasın antrenman düzeyi de dikkate alınması gereken faktörlerdendir.