ROMATOİD ARTRİT'Lİ HASTALARDA, EL EKLEMLERİNDEKİ HAREKET AÇIKLIĞI VE EL KAVRAMA KUVVETLERİNİN HASTALIK AKTİVASYONU, EL FONKSİYONLARI VE ÖZÜRLÜLÜK İLE İLİŞKİSİ
Nurettin Taştekin, Kaan Uzunca, Murat Birtane, Derya Demirbağ Kabayel, Gülnur Öztürk
Trakya Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Trakya, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Romatoid artrit, kavrama kuvveti, eklem hareket açıklığı, el fonksiyonları, özürlülük
Özet
Amaç: Romatoid artritte (RA) el bileği ve küçük el eklemleri ilk ve en sık etkilenen eklemlerdir. El tutulumu ve el fonksiyonlarının durumu hastalığın günlük yaşama etkisini belirleyen en önemli faktörlerden birisidir. Bu çalışmanın amacı; RA'da el ve el bileği eklem hareket açıklığı (EHA) ile el kavrama kuvvetlerinin, hastalık aktivitesi, el fonksiyonları ve özürlülük ile ilişkisini değerlendirmektir.
Hastalar ve Yöntem: Çalışmamıza Amerikan Romatizma Birliği (ACR) kriterlerine göre RA tanısı almış 31 kadın, 7 erkek toplam 38 hasta alındı. Tüm hastaların hastalık aktivite skoru (Disease activity score-DAS-28) belirlendi. Her iki el bileği ve parmakların EHA'ları standart gonyometri ve parmak gonyometrisi kullanılarak ölçüldü. Parmak ucu-avuç içi mesafesi mezura ile cm olarak kaydedildi. El kavrama kuvveti, parmak ucu kavrama kuvveti, anahtar kavrama kuvveti, üç nokta kavrama kuvveti Jamar dinamometrisi ve pinchmetre kullanılarak ölçüldü. Tüm hastalara Duruöz El Ölçeği (DEÖ) doldurularak, el fonksiyonları değerlendirildi. Sağlık değerlendirme anketi (Health assessment questionnaire- HAQ) ile özürlülük düzeyi belirlendi. DAS-28, DEÖ ve HAQ'ın el ve el bileği eklemleri EHA'ı ve kavrama kuvvetleri ile ilişkisi değerlendirildi.
Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 53.5±13.1 idi. Ortalama DAS-28 3.5±1.6, DEÖ 9.2±16.6, HAQ 0.7± 0.7 olarak saptandı. DAS-28 ile her iki elin 2., 3., 4., 5. parmakların toplam EHA'ı arasında negatif, 2., 3. ,4., 5. parmak ucu-avuç içi mesafe ile pozitif, el kavrama kuvveti, parmak ucu kavrama kuvveti, anahtar kavrama kuvveti, üç nokta kavrama kuvveti ile negatif korelasyon saptandı (p<0.05). DEÖ ve HAQ da aynı şekilde her iki elin 2. ,3. ,4. ,5. parmakların toplam EHA'ı ile negatif, 2. ,3. ,4. ,5. parmak ucu-avuç içi mesafe ile pozitif, el kavrama kuvveti, parmak ucu kavrama kuvveti, anahtar kavrama kuvveti, üç nokta kavrama kuvveti ile negatif korelasyon gösterdi (p<0.05).
Sonuç: RA'da el ve el bileği eklemlerindeki EHA ve el kavrama kuvveti hastalık aktivasyonundan etkilenir ve bu da elin günlük yaşamdaki aktivitelerindeki kullanımının sınırlanması ile ilişkilidir. (Romatizma 2006; 21: 13-7)